به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

ایجاد یک مدل سه‌بُعدی خیره‌کننده از سحابی چشم گربه

تاریخ انتشار: ۵ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۸۹۴۱۴

 

گروهی از دانشمندان به بازسازی سحابی‌های پیچیده و مرموزی پرداختند که یکی از معروف‌ترین ارواح ستاره‌ای در آسمان یعنی سحابی چشم گربه را تشکیل می‌دهند.

به نقل از ساینس‌آلرت، مدل آنها مکانیسم‌هایی را آشکار کرد که نشان‌دهنده برخی از جنبه‌های غیرقابل توضیح ساختار این سحابی هستند.

این نتایج می‌تواند به ما در درک انواع دیگری از سحابی‌های این چنینی کمک کند و به ما درکی درباره آنچه ممکن است برای خورشید خودمان پیش بیاید نیز بدهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از سحابی چشم گربه که با نام "NGC ۶۵۴۳" نیز شناخته می‌شود، به عنوان یک سحابی سیاره‌ای یاد می‌شود. با این حال، این نوع سحابی‌ها هیچ ارتباطی به سیارات ندارند. علت به وجود آمدن چنین اصطلاحی ظاهر گرد و شبیه به سیارات آنها است. این سحابی‌ها بقایای ستاره‌هایی هستند که سوخت آنها تمام شده و به پایان عمر خود رسیده‌اند.

اگرچه سحابی‌های سیاره‌ای ویژگی‌های مشترکی دارند اما سحابی چشم گربه یکی از پیچیده‌ترین نمونه‌هایی است که تا به امروز کشف شده است. درون این سحابی که به طور کلی ظاهری گرد دارد، یک شمایل لوزی مانند همچون مردمک چشم گربه‌ به همراه گره‌ها، و رشته‌ها دیده می‌شود. سحابی چشم ‌گربه یکی از سحابی‌هایی است که بسیار مورد مطالعه قرار گرفته اما برخی از جنبه‌های ساختاری آن هنوز کمی گیج کننده باقی مانده است.

این سحابی‌ را نمی‌توان به راحتی تحت مدل‌های فعلی در مورد تشکیل سحابی‌های سیاره‌ای، توضیح داد. تحت مدل‌های معمول، ستاره تبدیل به یک غول سرخ می‌شود و بادهای ستاره‌ای آهسته‌ای تولید می‌کند که مواد ستاره‌ای را به فضا پرتاب می‌کنند.

سپس، در پایان این مرحله از زندگی، ستاره مواد بیرونی خود را به فضا پرتاب می‌کند و هسته، که دیگر تحت فشار بیرونی همجوشی هسته‌ای حمایت نمی‌شود، تحت تأثیر گرانش فرو می‌ریزد و یک کوتوله سفید را تشکیل می‌دهد. کوتوله سفید که بسیار داغ است یک باد ستاره‌ای سریع ایجاد می‌کند.

رایان کلرمونت(Ryan Clairmont) رهبر این مطالعه که یک دانش‌آموز فارغ‌التحصیل از دبیرستان است و قصد دارد در دانشگاه استنفورد تحصیل کند، توضیح می‌دهد: وقتی برای اولین بار سحابی چشم گربه را دیدم، از ساختار زیبا و کاملا متقارن آن شگفت‌زده شدم. من از این که ساختار سه بُعدی آن به طور کامل درک نشده بیشتر هم شگفت‌زده شدم.

بنابراین، او کاری در این مورد انجام داد. او از اخترشناسان ولفگانگ استفن(Wolfgang Steffen) از دانشگاه ملی خودمختار مکزیک و نیکو کونینگ(Nico Koning) از دانشگاه کلگری در کانادا کمک گرفت و از نرم‌افزار مدل‌سازی اخترفیزیکی "SHAPE" برای بازسازی آنچه در ناحیه مرکزی سحابی چشم گربه می‌گذرد استفاده کرد.

تلسکوپ فضایی هابل، که مشاهدات بسیار دقیقی از این سحابی در سال ۲۰۰۸ انجام داده است، برخی از داده‌های مورد استفاده‌ی آنها را تامین کرد. آنها همچنین از داده‌های طیفی رصدخانه ملی سن پدرو مارتر در مکزیک استفاده کردند که حرکات گاز را در داخل سحابی نشان می‌دهد.

مدل سه‌بُعدی آنها مورد جالبی را نشان داد. حلقه‌های مارپیچی از گاز با چگالی بالا تا حدی دور پوسته بیرونی سحابی پیچیده شده‌اند و به طور متقارن در اطراف دو بخش آن قرار گرفته‌اند.

این تقارن نشان می‌دهد که حلقه‌ها در نتیجه‌ی پرتاب جت‌های پرسرعت به سمت بیرون از قطب‌های ستاره در مرکز چشم گربه، ایجاد می‌شوند. از آنجا که ستاره‌ای که آنها را تولید کرده همچون یک فرفره در حال چرخیدن بوده بنابراین این جت‌ها به شکل مارپیچی به سمت بیرون می‌آیند.

تا آنجا که ما می‌دانیم تنها چیزی که می‌تواند یک جت پیشرو در یک سحابی سیاره‌ای ایجاد کند، یک ستاره دوتایی است. تصور می‌شود ستاره‌ای که در مرکز چشم گربه قرار دارد، از نوع ولف–رایه(Wolf-Rayet) است که هنوز به طور کامل به یک کوتوله سفید تبدیل نشده، اما رسیدن به چنین روزی خیلی دور نیست.

تحقیقات قبلی نشان داده بود که ممکن است ستاره موجود در قلب سحابی چشم گربه یک همراه داشته باشد و این یافته‌های جدید از این نظریه پشتیبانی می‌کند.

جت‌های پیش‌رونده در سحابی‌های سیاره‌ای نسبتاً نادر هستند، بنابراین مهم است که بدانیم چگونه این جت‌ها در شکل‌دهی سیستم‌های پیچیده‌تر مانند چشم گربه نقش دارند. در نهایت، درک چگونگی شکل‌گیری آنها بینشی را در مورد سرنوشت نهایی خورشید ما که روزی تبدیل به یک سحابی سیاره‌ای خواهد شد، فراهم می‌کند.

 

باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی فناوری

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: پرتاب ماهواره به فضا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۸۹۴۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اول لب بود که دندان آمد/ آدم گرسنه اولویت دارد یا گربه محل؟!

   عصر ایران؛ مهدی مالمیر-  چند سالی است که دیدن قربان صدقه رفتن گربه های خیابانی مردان و زنان حیوان دوست به صحنه ای رایج و هر روزه تبدیل شده است. 

   شاید اگر در اوایل دهه شصت به ما کودکان آن روزگاران می گفتند روزی خواهد رسید که شمار نه چندان کمی از همشهری ها و هموطنان در همین کوچه ها و خیابان های خودمان، زنبیل خرید و کیف و کلاه را به کناری می نهند و دوزانو در برابر گربه ای ژولیده می نشینند و قربان صدقه چشمان و پنجه های او می روند، با خنده  بی عنان ما رو در رو می شد و شاید در حالی که به قوه تخیل او درود می فرستادیم در دل به عقل او شک می کردیم.

 ر  وزگار اما طُرفه ها در آستین دارد. حالا امروز گربه های خیابانی گهگاه حال و روز بهتری از بی خان و مان ها و کوچه خواب های شهرهای مان پیدا کرده اند.  شاهد اینکه: نگارنده این خطوط یکی از همین روزهای پس از تعطیلات عید نوروز به پارکی در مرکز تهران رفته بود. در هنگام قدم زدن و به مشام کشیدن هوای شهداگینِ مالامال از عطر یاس، صحنه ای بوالعجب دید!

   زوج جوانی که بسیار محترم به نظر می رسیدند، با کیسه ای بزرگ در دست هر دو،در حال سرک کشیدن به کنج و کنار پارک بودند. 

  کنج‌کاوی نگارنده بیدار شد. کمی در احوالات‌شان دقیق‌تر شدم. زوج از کنار مرد میان سالی که ازوجنات اش کاملا مشهود بود که از شمار کارتون خواب های شهر است گذشتند اما وقتی گربه ای نزدیک آنها شد، دست یکی از زوج ها آرام درون کیسه خزید و چندین قطعه از گوشت مرغ برای گربه پرتاب کرد. گربه محتاطانه نزدیک آمد و با ولع مشغول بلعیدن قطعه های گوشت مرغ شد!

 زن و مرد محترم زانو زدند و دستی بر سر و گوش گربه کشیدند و رضایت مندانه به سمت دیگر پارک رفتند احتمالا به امید یافتن گربه ای دیگر و مهمان کردن او به بُرش های لذیذی از گوشت مرغ!

   تا اینجای کار می شُد از این صحنه گذشت اما نگاه مرد بی خان و مان به سکنات و رفتار زوج جوان خاطره ای از یاد نرفتنی برای نگارنده این خطوط رقم زد! نگاهی عجیب: آمیزه ای از نفرت و خشم و رنجیدگی از بی اعتنایی همنوع به شرایط رقت بارش!

   انسان گرسنه بر خلاف حیواناتی مثل سگ و گربه، بسیار خطرناک است. بسیار بعید است سگ و گربه ای از گرسنگی در شهرهای بزرگ که دورریزغذا بالا است، تلف شود.

   دست کم می شود بر این نکته توافق داشت که گربه گرسنه به هیچ رو برای انسان خطر جدی به حساب نمی آید. در دوران قحطی های بزرگ سگ ها و گربه ها از توان تاب آوری بیشتری نسبت به انسان ها برخوردارند و انسان ها در مراحل آخر دوران قحطی به ذبح و خوردن گربه ها و سگ ها روی آورده اند. 

 طرفه اینکه این انسان ها بودند که در بادی امر و در دوران نوباوگی تاریخ از حیوانات کمک گرفتند برای زنده ماندن. به عبارت بهتر؛ این انسان ها بودند که دریافتند می توانند از مو و پشم حیوانات تن پوشی برای خود بیافرینند و خود را از سرما محفوظ بدارند. حیوانات غیر خانگی سالیان سال چه در جنگل ها وچه در شهرهای بزرگ نه تنها از خود مراقبت کرده اند که در بسیاری از موارد  الگوی انسان ها برای مدیریت و کنترل زندگی اش بوده اند. 

  تبعات غذا دادن به حیوانات غیر خانگی بسیار جدی است. دخالت در گردش طبیعی زیستی حیوانات و کمک به زاد و ولد بی رویه گربه ها و سگ های خیابانی پیامدهای بسیار قابل ملاحظه برای شهرها در پی دارد.

  ازدیاد بی رویه این حیوانات برای شهرهای ما که از نظر معماری و خیابان کشی جایی برای حیوانات خیابانی در نظر نگرفته است می تواند مشکلات چندی به بار آورد. 

    تصادف این حیوانات با خودرو ها می تواند صحنه های دلخراشی به ویژه برای کودکان پدید آورد. آلودگی صوتی تولید شده از سوی این حیوانات در برخی از فصل های سال نیز بسیار جدی است به خصوص در شهرهای ما که از نظر الودگی صوتی هیچ چیزی کم ندارد!

    در کشورهای ثروتمند که از تاریخ طولانی از هم زیستی با حیوانات برخوردارند قوانین چندی برای کنترل حیوانات  گذرانده شده است. مثلا در کشور آلمان پرورش دهندگان سگ تنها می توانند سالی یک بار و در مجموع در طول عمر حیوان سه بار از حیوان توله کشی کنند.

   در کشور ما قانون ویژه ای برای کنترل تولید مثل و مدیریت حیوانات خانگی وجود ندارد وشوربختانه به نظر می رسد اگر اوضاع به همین منوال پیش رود، در اینده معضل حیوانات ولگرد به مشکلی بسیار جدی بدل خواهد شد.

    چنان که گفته آمد، در کشورهای ثروت‌مند که تاریخ درازی از هم زیستی با حیوانات دارند، سال ها بده بستان بین انسان و حیوانات سبب ساز فرهنگی شده از افراط و تفریط در این زمینه جلوگیری می کند.

 افزون بر اینکه کشورهای ثروت‌مند که بر پایه انسان‌گرایی رشد و توسعه یافته اند؛ انسان را مدار همه چیر می دانند. به عبارت دیگر، در شهرهایی که مردمان اش به حیوان نوازی مشهورند، به نظر نمی رسد، این حیوان نوازی به زیان فقرا و نادیده گرفتن فقر مشهود همسایه و همشهری در شهر ها صورت پذیرد. انسان آن زمان به «حیوان نوازی» روی آورد که به درجه ای از برخورداری رسید.به تعبیر زیبای این مثل فارسی: اول لب بود که دندان آمد!

نگارنده این سطور نمی داند نگاه آکنده از نفرت آن مردم میان سال بی خان و مان در پارک، کِی و چگونه گریبان مرد و زنی در کوچه ای تاریک را با هدف زور رُبایی می گیرد!  کدام مغازه یا خانه با نگاه نفرت آلود آن مرد گرسنه غارت خواهد شد و... اما می شود با اولویت بخشیدن به انسان هایی که حالا به هر دلیلی از چرخه سالم زندگی به دور افتاده اند، کمی از حجم حوادث غمبار و وحشتناک صفحه حوادث روزنامه ها و سایت های خبری کاست. 

هیچ حیوان ولگردی توانایی زور رُبایی از سر گرسنگی را ندارد اما چنان که دیده و تجربه کرده ایم، از انسان گرسنه و سرخورده و تحقیر شده هیچ چیز بعید و دور نیست!

کانال عصر ایران در تلگرام